سالروز درگذشت آیت الله طالقانی

سید محمود علایی طالقانی (13 اسفند 1289- 19 شهریور 1358)، سیاست­مدار و از فعالین نهضت ملی شدن نفت و نهضت مقاومت ملی، از بنیانگذاران جبهه ملی دوم، از بنیانگذاران نهضت آزادی ایران، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و نخستین امام جمعه تهران پس از انقلاب ۵۷ بود.

طالقانی یکی از مخالفان فعال حکومت پهلوی بود و در موقعیت‌ها و شرایط مختلف به مخالفت با رویه‌های جاری در حکومت دودمان پهلوی پرداخت و چندین بار در پی دستگیری روانه زندان شد. طالقانی از طرفداران دکتر مصدق و از اعضای جبهه ملی بود و در دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد به فعالیت در نهضت مقاومت ملی پرداخت او در سال ۱۳۳۹ جزء هیات موسس جبهه ملی دوم بود و در کنگره ۱۳۴۱ جبهه ملی از سوی شرکت کنندگان در کنگره به عضویت در شورای مرکزی انتخاب شد . طالقانی سخنرانی افتتاحیه کنگره جبهه ملی ایران را انجام داد. او همچنین در سال ۱۳۴۰ به اتفاق مهندس بازرگان و دکتر سحابی نهضت آزادی ایران را بنا نهاد و تا پایان عمر عضو این مجموعه بود .

او در دوره‌های مختلف و شرایط گوناگون نظیر رویداد کشف حجاب و نهضت ملی شدن نفت، نهضت مقاومت ملی، کودتای ۲۸ مرداد، وقایع ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به مخالفت علنی با رویکردهای جاری حکومت پهلوی پرداخت و همچنین بارها به دلایل مختلف نظیر پنهان کردن سید مجتبی نواب صفوی که در آن زمان فراری محسوب می‌شد یا ارائه آموزش‌های مذهبی و مبارزاتی و انتشار اعلامیه‌های اعتراضی به تبعید و زندان محکوم شد.

برداشت هایی از قرآن - 2

َلوْ أَنزَلْنَا هَـٰذَا الْقُرْآنَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَّرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَةِ اللَّـهِ؛ وَتِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ  ﴿٢١﴾

اگر این قرآن را بر کوهى فرومى‌فرستادیم، یقیناً آن [کوه‌] را از بیم خدا فروتن [و] از هم‌پاشیده مى‌دیدى. و این مَثَلها را براى مردم مى‌زنیم، باشد که آنان بیندیشند.

در رابطه با نحوه ی نگرش به قرآن و ترجمه یا تفسیر آن نگاه های گوناگونی وجود دارد، از جمله تفسیر انفسی و تفسیر آفاقی. تفسیر انفسی با نگرش به درون آدمی است و بر اساس وجود آدمیان به تفسیر قرآن پرداخته می شود. تفسیر آفاقی بر اساس خود آیات و متن قرآن به تفسیر و ترجمه پرداخته می شود.

به آیه ی فوق که در سوره ی حشر آمده است می توان نگاه دوگانه ای داشت، یکی بر اساس ظاهر آیه و دیگری بر اساس مقایسه با درون آدمی. بر اساس ظاهر آیه چنین بر می آید که عظمت معنوی قرآن و آموزه هایش به اندازه ای است که حتی کوه ها که از سنگ های سخت به وجود آمده اند یارای کشش چنین مفاهیمی را ندارند و در مقابل عظمت ربوبی پروردگار، از روی خشیت و بی مقداری از هم خواهند پاشید و از میان خواهند رفت.

برداشت هایی از قرآن - 1

نگاهی نو به قرآن

با توجه به اینکه کتاب آسمانی ما مسلمانان قابلیت تفسیر از زوایای گوناگونی را داراست و هر کسی به فراخور ظرفیت خویش بهره ای از آن می برد، بر آن شدیم تا برخی برداشت های جدیدی که می توان از انبوه آموزه های این کتاب مبین داشت را برای مطالعه ی دوستان و همفکری با آنان در این زمینه به نگارش در آوریم. امید است هدایت خداوند متعال شامل حال ما گردد و ما را از گمراهی رهایی بخشد...

در این یادداشت، داستان عبور موسی (ع) و مردم قومش از رودخانه یا دریای نیل را برگزیدیم. ماجرای گریختن موسی و مردم در قرآن از آیه ی 52 سوره ی شعراء (26) آغاز می گردد و تا آیه ی 68 با حمد خداوند متعال پایان می پذیرد.

اما برداشتی که می­توان از این آیات داشت:

زمانی که شخصی برای هدایت خلق و به خاطر رضایت درونی خویش (که همانا رضای خداوند را در پی دارد)، گامی به پیش بر می دارد تا آنان را از ضلالت و گمراهی نجات بخشد، می تواند از دریای علمی که خداوند به او بخشیده و در اختیار او قرار داده است، بهره ببرد و خود را به همراه یاران خویش به سلامت از گردنه های سخت جهالت رهایی بخشد. این امر، هم در امور معنوی صادق است و هم در امور دنیایی.

نکته ی حائز اهمیت در این نوع برداشت را می توان اینگونه دانست که کسانی که فرعون وار در پی تسلط بر مردم و اِعمال قدرت متکبرانه ی خویش بر آنان هستند، از همان دریای علمی بهره می برند که مصلحان و خیرخواهان مردم از آن بهره مندند؛ اما به دلیل داشتن کبر و غرور که عامل اساسی سقوط و زوال هر انسانی است، در همان دریای علم غرقه می گردند و یارای نجات خویش و همفکران خود را نخواهند داشت.

آگاهی و آگاهانیدن مردمان به این نکته که غرور و خود بینی عامل سقوط انسان در ورطه های خطرناک گمراهی است، از وظیفه های همه ی دلسوزان و حقیقت طلبان است؛ باید این مسئله را مد نظر قرار داد که کبرِ فرعونی از ابتدا در او وجود نداشت و او از آغاز دعوی خدایی نمی کرد، اما با تحسین بی مورد و چاپلوسی مردمان، آرام آرام چنین اندیشه ای در وی ایجاد گشت که می تواند دعوی خدایی کند، (او ز مدح خلق ها فرعون شد...). توجه به این نکات ما را برآن می دارد که حتی در کسب دانش و بهره بردن از آن نیز باید هدف والایی برای خویشتن تعریف کنیم، زیرا کبر و خودبینی برای هر انسانی ممکن است و هر انسانی اگر در معرض انبوهِ تعریف و تمجیدهای نابجا قرار بگیرد، احتمال گرفتار شدن در این دام برای او فراهم است.

امید است این سطور مورد توجه دوستانِ اندیشمند قرار گیرد و در پیِ آن با بیان نظرات و اندیشه های خویش بر غنای مطلب بیفزایند.

خدایا چنان کن سرانجام کار، تو خشنود باشی و ما رستگار