نگاهی نو به قرآن

با توجه به اینکه کتاب آسمانی ما مسلمانان قابلیت تفسیر از زوایای گوناگونی را داراست و هر کسی به فراخور ظرفیت خویش بهره ای از آن می برد، بر آن شدیم تا برخی برداشت های جدیدی که می توان از انبوه آموزه های این کتاب مبین داشت را برای مطالعه ی دوستان و همفکری با آنان در این زمینه به نگارش در آوریم. امید است هدایت خداوند متعال شامل حال ما گردد و ما را از گمراهی رهایی بخشد...

در این یادداشت، داستان عبور موسی (ع) و مردم قومش از رودخانه یا دریای نیل را برگزیدیم. ماجرای گریختن موسی و مردم در قرآن از آیه ی 52 سوره ی شعراء (26) آغاز می گردد و تا آیه ی 68 با حمد خداوند متعال پایان می پذیرد.

اما برداشتی که می­توان از این آیات داشت:

زمانی که شخصی برای هدایت خلق و به خاطر رضایت درونی خویش (که همانا رضای خداوند را در پی دارد)، گامی به پیش بر می دارد تا آنان را از ضلالت و گمراهی نجات بخشد، می تواند از دریای علمی که خداوند به او بخشیده و در اختیار او قرار داده است، بهره ببرد و خود را به همراه یاران خویش به سلامت از گردنه های سخت جهالت رهایی بخشد. این امر، هم در امور معنوی صادق است و هم در امور دنیایی.

نکته ی حائز اهمیت در این نوع برداشت را می توان اینگونه دانست که کسانی که فرعون وار در پی تسلط بر مردم و اِعمال قدرت متکبرانه ی خویش بر آنان هستند، از همان دریای علمی بهره می برند که مصلحان و خیرخواهان مردم از آن بهره مندند؛ اما به دلیل داشتن کبر و غرور که عامل اساسی سقوط و زوال هر انسانی است، در همان دریای علم غرقه می گردند و یارای نجات خویش و همفکران خود را نخواهند داشت.

آگاهی و آگاهانیدن مردمان به این نکته که غرور و خود بینی عامل سقوط انسان در ورطه های خطرناک گمراهی است، از وظیفه های همه ی دلسوزان و حقیقت طلبان است؛ باید این مسئله را مد نظر قرار داد که کبرِ فرعونی از ابتدا در او وجود نداشت و او از آغاز دعوی خدایی نمی کرد، اما با تحسین بی مورد و چاپلوسی مردمان، آرام آرام چنین اندیشه ای در وی ایجاد گشت که می تواند دعوی خدایی کند، (او ز مدح خلق ها فرعون شد...). توجه به این نکات ما را برآن می دارد که حتی در کسب دانش و بهره بردن از آن نیز باید هدف والایی برای خویشتن تعریف کنیم، زیرا کبر و خودبینی برای هر انسانی ممکن است و هر انسانی اگر در معرض انبوهِ تعریف و تمجیدهای نابجا قرار بگیرد، احتمال گرفتار شدن در این دام برای او فراهم است.

امید است این سطور مورد توجه دوستانِ اندیشمند قرار گیرد و در پیِ آن با بیان نظرات و اندیشه های خویش بر غنای مطلب بیفزایند.

خدایا چنان کن سرانجام کار، تو خشنود باشی و ما رستگار