نظریه انتقادی و تحلیل مسائل اجتماعی ...

نظریه­ ی انتقادی که از آن با عنوان مکتب فرانکفورت نیز نام برده می­ شود از مکاتبی است که بعد از مارکسیسم ایجاد شدند و همان­ط ور که نام آن­ ها نشان می ­دهد، نگاهی کاملاً نقادانه به مسائل دارند. این نظریه در 1923 در انستیتوی پژوهش اجتماعی در فرانکفورت آلمان تأسیس شد. آن­چه نظریه پردازان انتقادی می­ گفتند آن بود که فرهنگ و نیز کسانی که آن را هدایت و کنترل می­ کنند، استقلالی چشم­ گیر نسبت به سرمایه­ داران کسب کرده ­اند. در کلی­ ترین سطح، نظریه پردازان انتقادی بیش­تر از هر چیز به آن چیزی که صنعت فرهنگ نامیدند و سلطه ­ی فزاینده­ ی آن بر جامعه به طور عام و بر افراد به طور خاص می­ پرداختند. از نگاه آنان اشاعه دهندگانِ اصلیِ فرهنگ به توده­ ها، روزنامه­ ها، نشریات و فیلم­ های نسبتاً جدید و فرستندگان رادیویی و به طور کلی رسانه ­های جمعی هستند. آن­ها به چند دلیل تمرکز خود را متوقف بر فرهنگ کردند، از جمله این­که تأثیر فرهنگ بسیار انفعالی ­تر از تأثیر کار است، زیرا تأثیری بیست و چهار ساعته و هفت روز هفته احساس می­ شود. دیگر آن­که تأثیر فرهنگ بسیار مخفی ­تر است، به تدریج راه خود را به درون آگاهی مردم باز می­ کند و نحوه ­ی تفکر، احساس و عمل آن­ها را تغییر می­ دهد. دلیل دیگر این است که فرهنگ بر خلاف کار، که سلطه­ ای مرئی و قابل درک دارند، تا حد زیادی غیر مرئی است. به یک معنا، نظریه پردازان انتقادی دریافتند که مردم به جایی رسیده ­اند که به دنبال سلطه بر خودشان هستند.